در این پژوهش، ترکیبات شیمیایی موجود در مواد استخراجی ساقه سه رقم مختلف برنج هاشمی، امراللهی و ندا در شالیزارهای استان مازندران با استفاده از کروماتوگرافی گازی-طیف سنجی جرمی مورد بررسی قرار گرفت. نمونه های برنج بر اساس استاندارد TAPPI به آرد تبدیل شده و از روش سوکسله و با استفاده از حلال استن جهت تعیین مواد استخراجی استفاده گردید. ترکیبات شیمیایی موجود در مواد استخراجی توسط روش کروماتوگرافی گازی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که 8 ترکیب برای رقم های امرالهی و هاشمی و 14 ترکیب برای رقم ندا شناسایی شد که فراوان ترین مقدار ترکیبات شیمیایی موجود در مواد استخراجی ساقه برنج با رقم های امرالهی، هاشمی و ندا به ترتیب مربوط به ان-بوتیل فرمامید، 4-هیدروکسی-4-متیل-2-پنتانون و 2-پنتانون است. سه ترکیب بنزن، تتراد کان و 1-2 بنزن دی کربوکسیلک اسید ترکیبات مشترک در ساقه سه رقم برنج مورد مطالعه بود. به طوری که مقدار سه ترکیب اخیر در رقم هاشمی نسبت به سایر ارقام بیشتر بود. علاوه بر سه ترکیب یاد شده، ترکیب 4-هیدروکسی-4-متیل-2-پنتانون در رقم های امراللهی و هاشمی مشترک بوده که درصد این ترکیب در رقم هاشمی بیشتر از رقم امراللهی است. همچنین دو ترکیب اسید استیک و ان-هگزادکانوئیک در ارقام هاشمی و ندا مشترک است. ترکیب مشترک در مواد استخراجی ساقه برنج با ارقام امراللهی و ندا وجود نداشته است.

متن کامل این مقاله به زبان انگلیسی می باشد، لطفا برای مشاهده متن کامل مقاله به بخش انگلیسی مراجعه فرمایید.لطفا برای مشاهده متن کامل این مقاله اینجا را کلیک کنید.

چوب گونه اقاقیا یکی از چوب های بسیار با دوام به شمار می رود، به طوری که درخت آن به صورت پراکنده به عنوان یکی از گونه های دست کاشت در اکثر نقاط کشور به خصوص در نواحی نیمه خشک و خشک (کرج) به منظور ایجاد فضای سبز و تثبیت نیتروژن خاک کاشته شده است. مواد استخراجی این گونه با استفاده از حلال اتانول و به روش خیساندن در حلال در مدت زمان 15 روز انجام شد. میانگین درصد مواد استخراجی اتانولی چوب درون اقاقیا 16.6 درصد تعیین گردید. شناسایی ترکیبات شیمیایی در نمونه های استخراج شده با استفاده از دستگاه GC/MS صورت گرفت. در مجموع 15 ترکیب شناسایی شد که با درصدهای متفاوتی در چوب درون وجود دارند. فراوان ترین ترکیب موجود در عصاره اتانولی چوب درون اقاقیا (23S)- اتیل کولست-5- ای ان- 3.بتا- ال از دسته استرول ها و نوعی از ایزومر سیتوسترول بوده که به میزان 18.33 درصد مشاهده شد. مهمترین اسیدهای چرب اشباع شده و اشباع نشده شناسایی شده در چوب درون این گونه به ترتیب شامل هگزا دکانوییک اسید (0.31 درصد) و 9، 12- اکتا دکا دی-انوییک اسید (Z، Z)- (0.47 درصد) است. استرول های مهم دیگر شناسایی شده در چوب درون این گونه که در بیشتر گونه های گیاهی وجود دارد، استیگماسترول (13.75 درصد) و کامپسترول (3.53 درصد) بود.

گونه چوبی راش (Fagus Orientalis) متعلق به تیره درختان خزان کننده و پهن برگ یکی از مهمترین گونه های چوبی صنعتی در ایران بوده که به طبقه گونه های چوبی بی دوام تعلق دارد. به منظور ارزیابی نقش مواد استخراجی بر دوام اندک این گونه چوبی در برابر قارچ مولد پوسیدگی سفید رنگین کمان (Trametes Versicolor)، استخراج مواد از نمونه های چوبی با ابعاد 2×2×2سانتی متر توسط ترکیبی از حلال های آلی نظیر n - هگزان/اتانول (1:1)، اتانول، کلروفرم، دی اتیل اتر و آب به روش سوکسله طبق استانداردهای TAPPI T204 om- 88 وASTM 1107- 96  انجام شد. میانگین درصد مواد استخراجی کلروفرمی چوب راش برابر 5.97 درصد تعیین گردید. نتایج حاصل از کاهش وزن نمونه ها بعد از 14 هفته نشان داد که تاثیر عصاره کلروفرم بر دوام نمونه ها در برابر قارچ مولد پوسیدگی چوب بیشتر بوده و کاهش وزن نمونه ها ( 30.38درصد) نسبت به سایر تیمارها بیشتر بود. ترکیب های فنولی و چربی دوست موجود در مواد استخراجی کلروفرمی این گونه چوبی در پایان توسط دستگاه کروماتوگرافی گازی- طیف سنجی جرمی (GC/MS) شناسایی شدند. 28 ترکیب در مجموع با درصدهای متفاوت در عصاره کلروفرمی چوب راش شناسایی گردید که فراوان ترین آنها اسید هگزا دکانوییک، تری متیل سایلیل استر (13.28 درصد)، ترانس- کاریوفیلن (12.88 درصد)، تری متیل سایلیل 3، 5- دی متوکسی- 4- (تری متیل سایلیل اکسی) بنزوات (11.69 درصد)، ایکوزان ( 6.96درصد) و هگزادکان (6.79 درصد) بودند. همچنین از ترکیب های فنولی (سزکوئی ترپن ها) با فعالیت ضد قارچی، ضد باکتری و لارو کشی، ترانس- کاریوفیلن (12.88 درصد)، بتا- سلینن (3.10درصد)، بتا- بیسابولن ( 3.01درصد)، آلفا- سلینن (2.19 درصد)، آلفا- کاریوفیلن (1.85 درصد)، کاریوفیلن اکسید (1.54 درصد)، آلفا- کوپائن (0.92 درصد)، دلتا- کادینن (0.85 درصد)، بتا- المن (0.77 درصد) و ایزواگونول (0.19 درصد) مورد شناسایی قرار گرفتند.

چوب گونه اقاقیا از دوام بیولوژیکی بسیار زیادی برخوردار است، به طوری که درخت آن به صورت پراکنده به عنوان یکی از گونه های دست کاشت در بیشتر نقاط کشور بخصوص در نواحی نیمه خشک و خشک به منظور تثبیت نیتروژن خاک کاشته شده است. استخراج مواداستخراجی این گونه با استفاده از حلال هگزان، به روش خیساندن در حلال و در مدت زمان 15 روز انجام شد. میانگین درصد مواداستخراجی هگزانی چوب درون اقاقیا 8.4 درصد تعیین گردید. شناسایی ترکیب های شیمیایی در نمونه های استخراج شده با استفاده از دستگاه GC/MS انجام شد. در مجموع 25 ترکیب شناسایی شد که با درصدهای متفاوتی فقط در چوب درون وجود دارند. فراوانترین ترکیب موجود در عصاره هگزانی چوب درون اقاقیا، هگزا دکانوییک اسید، به صورت مشتق تری متیل سایلیل استر، به میزان 13.39 درصد بوده که از دسته اسیدهای چرب اشباع شده است. مهمترین اسیدهای چرب اشباع نشده شناسایی شده در چوب درون این گونه شامل 9، 12- اکتا دکا دی انوییک اسید (Z، Z)- (10.10 درصد) می باشد.از فراوان ترین آلکان های شناسایی شده در چوب درون این گونه، تترادکان (6.88 درصد) و هگزادکان (6.15)، بود. همچنین اسکوالن به عنوان یکی از روغن های هیدروکربنی به میزان 1.17 درصد شناسایی شده است که در صنعت سرم سازی برای از بین بردن بیماریهای ویروسی حیوانات از آن استفاده شد.

نظر به کاربرد گسترده سموم دفع آفات نباتی در انواع محصولات کشاورزی و افزایش نگرانیهای مربوط به مخاطرات بهداشتی ناشی از سموم، میزان باقیمانده آفت کشهای کلره در صیفی جات به روش کروماتوگرافی گازی- طیف سنجی جرمی در انستیتو تحقیقات تغذیه ای و صنایع غذایی کشور در سال 1384 بررسی شد. تحقیق به روش توصیفی به منظور اندازه گیری انواع سموم tecnazene, endosulfan-sulphate, HCH-g, DDT, endosulfan (II), Quintozene, Endosulfan (I) و hexachlorobenzen در 30 نمونه طالبی، خربزه و هندوانه انجام گرفت. پس از استخراج نمونه ها با حلال اتیل استات و تخلیص عصاره با ستون ژل تراوا با کارایی بالا (HPGPC)، شناسایی و تعیین میزان باقیمانده سموم با استفاده از روش کروماتوگرافی گازی- طیف سنجی جرمی مجهز به آشکار ساز تله یونی (GC/ITMS) صورت گرفت.درصد بازاریابی و حد تشخیص سموم این روش به ترتیب %95-178 و 0.01-0.05 mgkg-1 بود. داده ها نشان داد که نمونه های خربزه دارای سم endosulfan(II) به میزان 0.03-0.04 mgkg-1 و نمونه های خربزه و طالبی دارای سم endosulfan-sulphate به ترتیب در مقادیر 0.03-0.04 mgkg-1 و 0.05-0.07 mgkg-1 بودند. هیچیک از نمونه ها دارای باقیمانده سموم کلره بیشتر از حداکثر مجاز باقیمانده (MRLs) تعیین شده به وسیله Codex Alimentarius FAO/WHO نبودند. کاربرد این روش در تعیین باقیمانده سموم صیفی جات موفقیت آمیز بوده و نتایج قابل اعتماد و دقیقی را برداشته است.

چوب گردو یکی از چوب های بادوام به شمار می رود که درخت آن به صورت پراکنده یکی از گونه های چوبده صنعتی و پرارزش کشورمان، بخصوص شمال ایران (جنگل رامسر) را تشکیل می دهد. استخراج مواد استخراجی چوب درون اینگونه طبق استاندارد T 204-OS-76، با استفاده از حلال اتانول- تولوئن به طریقه سوکسله انجام شد. میانگین درصد مواد استخراجی چوب درون گردو 10 درصد تعیین گردید. شناسایی ترکیبات شیمیایی در نمونه های استخراج شده با استفاده از دستگاه GC/MS صورت گرفت. در مجموع 13 ترکیب شناسایی شد که با درصدهای متفاوتی در چوب درون وجود دارند. فراوان ترین ترکیب موجود در چوب درون گردو، بنزوییک اسید، 3، 4، 5- تریس (تری متیل سایلوکسی) (گالیک اسید) بود که به میزان 44.57 درصد مشاهده شد. مهمترین اسیدهای آلی شناسایی شده دیگر در چوب درون این گونه شامل پروپانوییک اسید 2- (تری متیل سایلوکسی) تری متیل، (1.07 درصد)، بنزوییک اسید، 3، 4- بیس (تری متیل سایلوکسی)، (2.06 درصد) است. سمی ترین ترکیبات شناسایی شده، ژوگلون (5.15 درصد) و 2، 7- دی متیل فنانترن (5.81 درصد) بوده است.